Pompa ciepła jako niezbędny element nowoczesnego domu jednorodzinnego? Pompy ciepła coraz bardziej wypierają z polskiego rynku emisyjne źródła ciepła. Są jedyną wartą rozważenia alternatywą dla ogrzewania gazowego. Są urządzeniami bez emisyjnymi, bezobsługowymi, w pełni zautomatyzowanymi, programowalnymi i coraz tańszymi.
Wykorzystują energię odnawialną, dzięki czemu idealnie wpasowują się w globalne trendy odchodzenia od węgla na rzecz rozwiązań ekologicznych. Wspaniale uzupełniają się z innymi nowoczesnymi systemami stosowanymi obecnie w budownictwie takimi jak rekuperacja, gruntowe wymienniki ciepła oraz fotowoltaika. W niniejszym artykule skupimy się na zaletach i wadach pomp ciepła, pomijając ich szczegóły konstrukcyjne.
Co uzyskamy, wybierając takie źródło ciepła?
Przede wszystkim święty spokój. Wybór takiego rozwiązania pozwoli zapomnieć nam o konieczności znanego z przeszłości „dokładania do pieca” czy choćby uzupełniania zasobnika. Pompy ciepła wyposażone są zaawansowane sterowniki elektroniczne. Pozwalają one tak zaprogramować ich pracę, że niejednokrotnie przez cały sezon grzewczy nie ma potrzeby wizyty w kotłowni. Jest to również możliwe dzięki czujnikom analizującym na bieżąco zmiany temperatury powietrza na zewnątrz, jak i w ogrzewanych pomieszczeniach. Na podstawie takich danych sterownik sam tworzy z wyprzedzeniem scenariusze działania, dostosowując się do nich na bieżąco. Oznacza to na przykład, że jeśli temperatura na zewnątrz ma tendencję wzrostową, to sterownik zareaguje odpowiednio wcześniej, ograniczając lub wyłączając ogrzewanie, aby nie dopuścić do przegrzania pomieszczenia.
Kolejną zaletą pomp ciepła są ich niewielkie koszty eksploatacyjne. Oczywiście warunkiem ich uzyskania jest odpowiedni dobór pompy do konkretnego budynku i jej prawidłowe strojenie. Zapewni nam to jednak fachowy montaż. Pompy ciepła są zasilane energią elektryczną, lecz jej pobór jest bardzo niewielki w stosunku do uzyskanej dzięki temu energii cieplnej. W dużym uproszczeniu stosunek pobranej energii elektrycznej do uzyskanej energii cieplnej jest nazywany sprawnością pompy. Pompy ciepła z 1 kWh pobranej energii elektrycznej pozwalają uzyskać nawet 3-4 kWh energii cieplnej, a więc ich sprawność może wynosić 300-400%. Koszt ogrzania budynku pompą ciepła może być nawet kilkukrotnie niższy niż koszt jego ogrzania kotłem węglowym.
Wykorzystują one energię odnawialną, a więc taką, która teoretycznie nigdy nie powinna się skończyć. Są całkowicie nieuciążliwe dla domowników i otoczenia. Nie emitują żadnych zanieczyszczeń, dymu, głośnych dźwięków, zapachów. Nie generują odpadów jak kotły spalające węgiel lub drewno. Te cechy oraz ich wysoka estetyka wykonania, umożliwiają umieszczenie ich niemal w dowolnym pomieszczeniu w domu. Działają przez cały rok. Ogrzewają wodę użytkową i robią to taniej niż tradycyjne grzałki elektryczne. Niektóre pompy oprócz ogrzewania pomieszczeń w zimę mogą również pełnić odwrotną funkcję i schłodzić je w okresie upałów.
Czy istnieją jakieś wady pomp ciepła?
Jak każde urządzeniem, także i to ma swoje wady. A w każdym razie słabsze strony. W polskich warunkach nadal najpoważniejszą z wad takiego rozwiązania jest jego cena. Warto jednak zauważyć, że sytuacja ta ulega stałej poprawie i ceny pomp spadają wraz ze wzrostem ich popularności. Szczególnie dotyczy to segmentu powietrznych pomp ciepła. Są one już dostępne w cenach zbliżonych do kotłów gazowych lub na ekogroszek. Istotna w kontekście ceny tych urządzeń jest możliwość uzyskania dofinansowania na ich zakup lub odliczenia od podatku poniesionych na to kosztów. Ważny również jest stosunek kosztu zakupu do późniejszych kosztów eksploatacyjnych. W przypadku pomp ciepła jest on bardzo korzystny.
Zależność od dostaw energii elektrycznej i wzrostu jej cen to kolejna z wad pomp ciepła. W przypadku przerwy w dostawie energii pompa przestaje po prostu działać. Należy jednak nadmienić, że dotyczy to w równym stopniu innych, współczesnych źródeł energii wyposażonych w sterowanie elektroniczne. Krótkoterminowo rozwiązaniem tego problemu może być wykorzystanie przenośnego generatora prądu. Długoterminowo, od przerw w dostawach energii, jak i wzrostu jej cen, praktycznie uniezależni nas montaż instalacji fotowoltaicznej.
Znaczne koszty napraw. W przypadku awarii pompy ciepła istnieje duże prawdopodobieństwo, że uległa jej sprężarka. Wymiana lub naprawa tego elementu może generować dość wysoki koszt jednorazowy. Jest to jednak element, którego żywotność można w przybliżeniu przewidzieć i przygotować się wcześniej do jego wymiany. W pierwszym okresie użytkowania pompy chroni nas jej gwarancja.
Czy więc w nowym domu warto zamontować pompę ciepła?
Na to pytanie każdy musi sobie odpowiedzieć indywidualnie, biorąc pod uwagę wady i zalety takiego rozwiązania, własne priorytety i możliwości finansowe. Na pewno warto to zrobić, jeśli planujemy w domu montaż ogrzewania podłogowego. Pompa ciepła jest niskotemperaturowym źródłem ciepła i jest wprost stworzona do zasilania tzw. podłogówki. Jeśli do tego planujemy montaż rekuperacji (szczególnie z gruntowym wymiennikiem ciepła) oraz fotowoltaiki to systemy te będą się wzajemnie bardzo dobrze uzupełniały funkcjonalnie i kosztowo.
